Hoe ziet het programma (vakinhoud) er in hoofdlijnen uit?
Dit jaar zijn 18e,19e, 20e en het begin van de 21e eeuw van de kerkgeschiedenis aan de beurt. Eeuwen waarin er verschillende kerkscheuringen geweest, waarna kerken steeds verder uit elkaar lijken te groeien, maar waarin ook weer toenadering tot elkaar gezocht wordt. Een tijd waarin ook de Wereldraad van Kerken en de Oecumenische Beweging ontstonden. Veel dynamiek op het Kerkelijk erf.
Kerkgeschiedenis Wij zijn niet de eerste christenen. Velen die voor ons geleefd hebben, beleden en beleefden hetzelfde geloof, ook al was hun tijd heel anders en zagen ze zich geplaatst voor heel andere maatschappelijke en kerkelijke vragen dan wij. Er zijn tijden geweest dat christenen veel geleden hebben. Geloven kostte hen veel. Velen hebben grote offers gebracht. Denk aan vervolging, gevangenschap, verbanning en martelaarschap.
De kerk is vaak bedreigd door dwalingen, ketterse gedachten en stromingen. Bestudering van de kerkgeschiedenis maakt duidelijk hoe de kerk dat heeft overleefd, daarvan schade heeft gehad of daaraan ten prooi is gevallen. Het is boeiend kennis te nemen hoe ze in de strijd gesterkt is, ketterijen afgewezen en haar geloof beleden heeft. Dat maakt ons heel bescheiden. Wij moeten niet denken dat wij de eerste christelijke kerk zijn. Dat zou arrogant zijn. Wij staan op de schouders van het voorgeslacht. Wij kunnen veel leren van hun getuigenissen. Niet het minst van de geloofsbeleving van individuele christenen en het kerkelijke leven van toen.
Kerkgeschiedenis gaat terug naar het Nieuwe Testament, de kerk van Jezus Christus en die van de apostelen. Toen bestond het instituut ‘kerk’ nog niet, wel een gemeente (Grieks, ecclesia=uit de wereld geroepenen). De kerk is een instituut dat, strikt genomen, zich in de geschiedenis heeft ontwikkeld. Hoe is die ontwikkeling geweest? Hoe ontwikkelde de Vroege Kerk zich naar de Rooms Katholieke Kerk? En hoe is de ontwikkeling geweest richting de Reformatie? Welke ontwikkeling is te zien richting de kerk vandaag, de protestantse kerken in Nederland?
De kerkgeschiedenis is natuurlijk ingebed in de wereldgeschiedenis, in de politieke, maatschappelijke en sociale context van mensen. In de kerkgeschiedenis gaat het niet alleen om bisschoppen, pausen en reformatoren, maar ook om koningen, keizers, oorlogvoering en niet te vergeten de hardwerkende eenvoudige burgers.
Je kunt de kerkgeschiedenis ook zien als de geschiedenis van het dogma. Wat hebben christenen in vroeger tijden in bepaalde kernpunten van het christelijk geloof gehoord? Hoe beleden ze dat en gaven ze dat gestalte in de geloofspraktijk van elke dag?
Er zijn fasen en facetten in de kerkgeschiedenis te onderscheiden. Er zijn personen die van grote en minder grote betekenis voor de kerk geweest zijn. Zowel in positieve als in negatieve zin. In deze cursus komt dat alles voor het voetlicht. Dat geeft aan het vak kerkgeschiedenis veelkleurigheid, dynamiek en verscheidenheid.
Docent: Drs. H.J.K. (Anja) van Geerenstein, predikant.maranathakerk@gmail.com
Drs. H.J.K. (Anja) van Geerenstein heeft Theologie gestudeerd aan de Universiteit Utrecht met als specialisatie Oude Testament en als bijvak Nieuwe Testament. Op dit moment werkt zij als gemeentepredikant in Rhoon en preekt graag afwisselend uit het Oude en Nieuwe Testament. Dit omdat het haar diepgewortelde overtuiging is dat wij zonder kennis van het Oude Testament het Nieuwe Testament niet goed kunnen lezen en begrijpen. Al op het VWO had zij ook grote interesse voor geschiedenis en dan met name Kerk- en Kunstgeschiedenis. Het leuke aan het lesgeven bij de cursus TVG vindt zij om samen met de cursisten rond te wandelen in de geschiedenis van de kerk. Kerkgeschiedenis kan theoretisch en abstract lijken, maar kennis van de geschiedenis zorgt vaak ook voor een beter begrip van onze eigen tijd. Anja is cursusleider van de cursus TVG.